Við ystu mörk

Ætli ég hafi ekki verið svona sex ára þegar ég byrjaði að æfa fótbolta með Val. Var fyrstu vikurnar í marki en svo fljótt færður út á vinstri kannt, enda örvfættur.  Á æfinagsvæði Vals varð vart þverfótandi fyrir einhverjum mestu hetjum sem ég hafði augum litið. Dýri Guðmundsson bar höfðuð og herðar yfir flesta aðra en einnig mátti sjá markahrókinn Inga Björn Albertsson og Atla Eðvaldsson valhoppa um grasbalana við Hlíðarenda með bolta á tánum. Þetta var ekki ónýtt fyrir lítinn snáða. Ingi Björn, sem virtist hafa lengri stórutá en aðrir leikmenn, kenndi okkur að pota boltanum í hornið framhjá markverðinum og Atli kenndi okkur að taka hjólhestaspyrnu og þruma boltanum í fallegan boga undir samskeytin.

Í hverri viku sýndi Bjarni Fel svo vikugamlan leik úr ensku knattspyrnunni í Ríkissjónvarpinu sem við lágum yfir. Og jafnvel þótt sjónvarpið sýndi aðeins svart og hvítt á þessum árum héldum við strákarnir nokkuð skilyrðislaust með Liverpool því liðið spilaði jú í rauðum treyjum eins og Valsmenn.

Blátt bann

Mér verður stundum hugsað til þessa þegar ég heyri íslenska hægrimenn lýsa yfir stuðningi við bandaríska Repúlíkanaflokkinn. Ef við berum saman stefnu þessara flokka kemur í ljós heilt ginnungargap. Bandarískir repúblíkanar eru upp til hópa andvígir opinberu heilbrigðistkerfi, opinberu menntakerfi og vilja helst láta trúfélögum eftir að sjá um velferðarþjónustu. Sumir gætu haldið að þessi stefna kæmi til vegna þess að þeir hefðu bara svo litla trú á opinbergum útgjöldum. Svo er þó ekki. Á sama tíma og bandarískir repúblíkanar tala fyrir stórfelldri skattalækkun þá boða þeir nefnilega um leið stóraukin útgjöld til hermála, enda eru þeir margir hverjir nokkuð almennt fylgjandi innrásum í arabíríki. Og það kostar auðvitað sitt. Það er heldur ekki svo, sem sumir virðast halda, að repúblíkanar í Bandaríkjunum vilji einfaldlega lágmarka íhlutun hins opinbera í lífi fólks, að einstaklingurinn eigi að ráða sér sjálfur og bera ábyrgð á sjálfum sér. Þvert á móti. Um leið og repúblíkanar hafna opinberri velferðarþjónustu boða þeir nefnilega blátt bann við fóstureyðingum og giftingum samkynhneigðra.

Sjálfstæðismenn til vinstri

Ég þekki fáa Sjálfstæðismenn sem eru tilbúnir að skrifa upp á svona stjórnmálastefnu. Þess vegna getur verið torvelt að skýra hvers vegna svo margir fylgjendur Sjálfstæðisflokksins á Íslandi leggja lag sitt við bandaríska repúblíkana. Ég kem allavega ekki auga á nokkra skynsamlega skýringur fyrir slíkum stuðningi.

Svo virðist raunar sem margir fylgismenn Sjálfstæðisflokksins á Íslandi halli sér að repúblíkönum í Bandarkjunum á nákvæmlega sömu forsendum og við Valsmenn fórum að halda Liverpool. Að vísu má segja að þessi samsömun við repúblíkana sé kannski ekki með öllu óskiljanleg því íslenskir fjölmiðlar segja gjarnan frá forsetakosningnunum í Bandaríkjunum eins og um hvern annan íþróttakappleik væri að ræða. Við fáum að vita hvernig frambjóðendur standa í skoðanakönnunum en lítið er fjallað um hvaða stjórnmálasefnu þeir boða. Svo er það vissulega rétt að Sjálfstæðisflokkurinn á Íslandi og Repúblíkanaflokkurinn í Bandaríkjunum flokkast báðir hægra megin við miðju í sínu landi. En þar endar líka samanburðurinn. Raunin er nefnilega sú að ef Sjálfstæðisflokkurinn, með þá stefnu sem hann boðar á Íslandi, væri þátttakandi í bandarískum stjórnmálum myndi hann ekki aðeins flokkast vel vinstra megin við Repúblíkanaflokkinn, heldur einnig langt til vinstri við Demókrata. Á ás stjórnmálanna myndi Hillary Clinton líkast til mælast nokkuð vel hægra megin við Hannes Hólmstein.

24 stundir. 8. febrúar 2008.

REI og samtryggingarkerfi stjórnmálamanna

Það er vissulega í eðli stjórnmálamanna að klóra augun úr pólitískum andstæðingum sínum og keppnautum innan eigin flokks. Um leið má ekki gleyma að samtryggingarkerfi stjórnmálamanna þvert á flokkslínur er ekki síður mikilvægur þáttur í að skýra hegðun manna í pólitík. Ég fæ ekki varist þeirri hugsun að eitthvað sé enn ósagt varðandi þessa REI-skýrslu. 

Minn maður er Mike Gravel

Sá þetta próf á vefnum hans Egils Helgasonar. Eins og Egill stend ég stend ég næst Mike Gravel, mælist með 61 stig í samanburði við hann. Næst á eftir eru Hillary Clinton og Barak Obama þar sem ég fæ 52 stig. Ég á hins vegar alls ekki neitt sameiginlegt með Mike Huckabee, 0 stig þar.

Fjölþjóðlegt samstarf

Gaman að segja frá því að Evrópufræðasetur Háskólans á Bifröst hefur ásamt 65 háskólastofnunum víðsvegar í Evrópu gengið frá samningi við framkvæmdastjórn Evrópusambandsins um að koma á fót samstarfsneti Evrópufræða í álfunni. Í þessu viðamikla fjölþjóðlega verkefni koma margir færustu fræðimenn á sviði Evrópufræða (frá 66 háskólum í 30 Evrópuríkjum) saman og mynda með sér formlegan samstarfsvettvang til að vinna að sameiginlegum rannsóknum.

Meðal verkefna Evrópufræðaseturs Háskólans á Bifröst verður að hafa umsjón með fjölþjóðlegri rannsókn á ólíkum tengslum Norðurlandanna við Evrópusamrunann.

Sjá vefsvæði SENT-verkefnisins: http://www.sent-net.uniroma2.it/

Rúv í víðara samhengi

Rétt er að hrósa því sem vel er gert. Nýlega hafa starfsstöðvar Ríkissjónvarpsins í nágrannalöndunum verið efldar töluvert. Fréttamenn eru í fullu starfi í London, Kaupmannahöfn og Bandaríkjunum. Um skamma hríð voru aðeins fréttaritarar í hlutastarfi fyrir Rúv í útlöndum. Þessi efling starfsstöðvanna í Kaupmannahöfn og London skilaði sér til að mynda vel inn í fréttir Ríkissjónvarpsins í kvöld. Sveinn Guðmarsson setti umræðuna um skipulagsmál í Reykjavík í samhengi við borgarþróun í London og Héðinn Halldórsson sagði okkur frá harkalegri umræðu um Íslam í Danmörku, - sú umræða hefur þrábeina skírskotun við það sem er að gerast hér á landi. 

Úr glerhúsinu

Staksteinar eru einhver skrítnasta lesning sem blaðalesendum á Íslandi er boðið upp á um þessar mundir. Í dag verður Arnbjörg Sveinsdóttir, þinflokksformaður Sjálfstæðisflokksins, fyrir steinakasti Styrmis. Hún er sögð haldin ofstjórnunaráráttu gagnvart þingliði sínu. Hvaða tilgangi þetta grjótkast allt saman á að þjóna er mér óráðin gáta. Streinadrífan úr glerhúsinu við Hádegismóa er í það minnsta ekki til þess fallin að auka álit manna á Morgunblaðinu.

"láta af hendi til Brussel hluta af því fullveldi"

Eftir stjórnarskiptin 1991 þegar Alþýðubandalagið var komið í stjórnarandstöðu varð Ólafur Ragnar Grímsson einn harðasti andstæðingur EES og dró í máli sínu beina tengingu við sjálfstæðisbaráttuna. Hér er hann að skamma Björn Bjarnason fyrir að styðja samninginn:

þessir samningar um Evrópskt efnahagssvæði snúast ekki bara um fisk, þeir snúast líka um fullveldi. Og af því að hv. alþm. Björn Bjarnason minntist þess í Morgunblaðinu á sínum fyrsta degi hér á Alþingi að sér hefði orðið hugsað í salnum til föður síns og afa sem sátu hér einnig í salnum, þá vil ég minna á það að baráttan fyrir íslensku fullveldi og íslensku sjálfstæði var meginhlutverk afa hv. þm., sem reyndar einnig er afi hæstv. landbrh., og ég vona að þessir tveir ágætu þingmenn, annar landbrh. og hinn nýkjörinn þingmaður Sjálfstfl. og nýkjörinn í utanrmn., hugleiði þá arfleifð rækilega í meðferð þingsins um þessi mál á næstu vikum. Því til lítils hefðu afkomendur Benedikts Sveinssonar komið í þennan þingsal ef það ætti að verða fyrsta verk hæstv. landbrh. sem ráðherra og fyrsta verk hv. þm. Björns Bjarnasonar sem þingmanns að láta af hendi til Brussel hluta af því fullveldi sem Benedikt Sveinsson og aðrar kynslóðir íslenskra forustumanna gerðu að meginverkefni lífs síns að ná í hendur þessarar þjóðar.

Ólafur Ragnar Grímsson. Alþingistíðindi 1991, 114. lþ. B. Umræður: 126.

"sjálfstæði, frelsi fullveldi"

Gylfi Þ. Gíslason, mennta- og viðskiptamálaráðherra, leiddi umræðuna um EFTA á sínum tíma.  Stjórnarandstæðingar sökuðu Gylfa um að ætla að lauma Íslandi inn í Efnahagsbandalagið í gegnum EFTA. Gylfi hafði áður lýst því yfir að betra væri að hafa ein heildarsamtök Evrópuríkja á sviði efnahagssamvinnu og að Ísland ætti að vera þar innanborðs. Eigi að síður sagði hann í ræðu á Alþingi undir lok EFTA-umræðunnar að hann væri hreint ekki fylgjandi aðild að Efnahagsbandalaginu, meðal annars á forsendum sjálfstæðisins.

Því fer fjarri, að ég telji góð lífskjör vera einu verðmætin, sem keppa eigi að í lífinu. Það eru til mörg önnur verðmæti, sem eru meira virði: sjálfstæði, frelsi fullveldi. Ég vil ekki kaupa bætt lífskjör á kostnað þessara verðmæta. Þetta hafa auðvitað verið höfuðrökin fyrir því, að ég hef fyrir mitt leyti, og enginn í ríkisstj. hefur nokkurn tíma mælt með að við gengjum í Efnahagsbandalag Evrópu. Ég teldi það vera skerðingu á sjálfstæði að undirskrifa Rómarsáttmálan óbreyttan.

Gylfi Þ. Gíslason. Alþingistíðindi 1969. D. (90.lþ.) 2. Aðild Íslands að Fríverzlunarsamtökum Evrópu.

"Þetta eru staðreyndir"

Áfram með tilvitnanir úr Alþingistíðindum: Fyrir nokkrum árum komu upp deilur um hversu mikinn hluta af reglugerðaverki ESB Ísland tekur upp í gegnum EES. Árið 2003 sagði Halldór Ásgrímsson að hlutfallið væri 80% en Davíð Oddsson sagði í svari á Alþingi árið 2005 að það væri ekki nema 6,5%. (Ég fór í gegnum þessa umræðu í stuttri fræðigrein sem finna má hér.) Í ljósi umræðunnar sem spannst um þessa skrítnu deilu eru eftirfarandi ummæli Björns Bjarnasonar í umræðum um EES á Alþingi þann 16. maí 1991 ansi athyglisverðar. Um EES sagði Björn:

Þetta eru staðreyndir sem liggja fyrir og það liggur einnig fyrir að við erum hér að tala um 70 -- 80% af því sem við þyrftum að semja um við Evrópubandalagið ef við tækjum þá ákvörðun að sækja um aðild að bandalaginu.

Björn Bjarnason. Alþingistíðindi 1991, 114. lþ. B. Umræður: 133.

Almannatengillinn

Svo virðist sem Gísli Marteinn Baldursson sé kominn í einhvers konar blaðafulltrúahlutverk fyrir nýja borgarstjórann. Allavega verður Gísli æði oft til svara fyrir borgarstjórann í fréttum, samanber frétt Stöðvar 2 í kvöld um fyrirhugaðan fund borgarstjóra Norðurlanda, - sem Vilhjálmur mun einhverra hluta vegna mæta á í stað Ólafs. Sumir segja raunar að Vilhjálmur ætli sér að verða nokkurs konar yfirborgarstjóri í þessu meirihlutasamstarfi. Ég er þó ekki viss um að Ólafur láti stýra sér með slíkum hætti. Það á eftir að koma í ljós.

En hvað Gísla varðar, þá er mér sagt að hann hafi líka stýrt aðgengi fjölmiðla að Ólafi þegar borgarstjóri var settur í embætti í síðustu viku. Ég man ekki til þess að stjórnmálamaður hafi áður eftirlátið keppinaut í öðrum flokki að sjá um fjölmiðlasamskipti fyrir sig. Til samanburðar; dettur nokkrum í hug að Geir Haarde, svo dæmi sé tekið, myndi láta Össuri Skarphéðinssyni um að svara fyrir sig í fjölmiðlum?